Hal 11-17
(2)
//Pamané budaya ambanjara kéca lathune: budaya, aku krungu yén lakoné mêngko: dhaupe narayana karo déwi rukmini putri ing kumbina. Lumrah bocah bocah ngarani naraya namaling. Aku iya wis tau nonton lakon nang kono iku, capukané kurang luwih mangkéné.
1. Jêjêr ngastina pura, prabu druyudana di adhêp pandhita druna, adipati karna, patih sangkuni lan kadang nata sawatara. Sang prabu andhawuhaké, yén panglamar rémarang kumbina, déwi rukmini arêp didhaup aké karo pandhita druna, ditampani. Nanging rukmini gawé sayêmbara, sing bisa mrêdéni: jatining lanang jati ning wadé: niku kang bakal dadi jodhoné. Aturé pandhita druna, baba iku wus katêkêm ing tangané. Mula prabu druyudana banjur dhawuh marang patih sangkuni, mêpak wadya, ngarak pandhita druna mênyang kumbina, bakal dhaup karo déwi rukmini. Druyudana jêngkar ngadhaton,
2. Kadhaton , druyudana dipethukaké pramés wari déwi banowati. Gunêm bab dhawuh ngarak pandhita druna mênyang kumbina.
3. Paséban ing jaba. Patih arya sangkuni diadhêp drusasana, jayadrata lan para kadang liyané, andhawuhaké karsa nata. Siyaga sagagam ning prang. Nulimang katjajaran druna lan adipati karna nitih rata.
4. Jêjêr ratu buta ing tanah sabrang. Gadrung kêsuwuring warta, yén rukmini kêluwih éndah ing warna. Sumêdya dilamar. Banjur nglakokaké utusan anyindikaké, sarta nuli dhawuh wadya danawa, mamanuk kimarang lakuning utusan,
5. Pranggagal, wadya bala ngastina têmpuk karo bala danawa. Sulaya ning rêmbug dadi prang, ora ana sang ungggul ora ana sing kasoran nuli padha simpang simpangan,
6. Adêgan ing pratapan wukir ra tau, bagawan Abyasasi adhêp cantrik……lan panakawan têlu: sêmar, garéng, petruk,…..winarah marang kang eéyang sang bagawan yén kumbina ana gawé parigawé, mula…..tumuli sowan mênyang kumbina.
7. Adêgan janaka ana ing alas diadhêpana kawané. Gunêm prihatin déné janaka durung klakon dhaup lan subadra. Sinamun babanyolané garéng lan pétruk, nuli kêtêkan buta dadi pêrang kêmbang.
//Kulup budaya, mangkono isih têmbungé pamané: têkané mêngko tak arah tibaa adêganing wukir ra tau, bok manawa ana wêjanganing pandhita tumrap para mudha. Sabanjur ra kowe bakal bisa meruhi dhéwé, têkan byar rai nabubar atnyceb kayon,
//Kêlakoné: têkané budaya lan pamané, rada kasép mênang ngiwis pérang kêmbang, janaka karo buta cakil, banyolané garéng lan pétruk sarta pêrangé janaka kinru buta ing buta buta galak agawé sêngsêm kêprananing atiné budaya. Pancén dalangé pêngpêngan: swarané gandhang, tétés bungané kêpara rikat nanging wijang, onta wacanané bêcik cêkêlan lan sabêtané prigêl bangêt nganti wayangé kaya urip urip. Wêkasané pêrang kêmbang, buta pangagru agru agawé rêtu, tumpês atapis kari togog lan saraita, lumayu anggên dring pulih mênyang nêgarané, lapura tuné, dana waraja.
//adêganata ing kumbina, nampani têkané pandhita druna diirid para kurawa. Druna mrêdéni sayêmbarané rukmini, têgêsé jatining jalu, jatining wanita. Satêmêné wrêdéné iku dudu masthiné, nanging ratu kumbina ora bisa ngunggahi, mula saguh tumuli andhaupaké druna karo rukmini, kari ngênténi para raja lan satria sing padhadi ungnami anyjênêng ngidhauping panganten,
//adêgan gupitmo ndragini, naraya nadi adhêp dêwi rukmini. Satêmêné wiwit ana rêmbug rukmini arêp didhaupaké karo druna, narayana bangêt owêlé, déné rukmini kêbênêr nak sanaké dhéwé, putri dadi kênya linuwih, arêp didhaupaké karo pandhita tuwa, wis ora patut dadi titimbangané. Karêpé narayana, rukmini arêp dipék dhéwé. Banjur nindakaké sandi upaya, mlêbu ing kaputran kadhaton kumbina, têtêmona karo rukmini. Malah sing ngajani rukmini gawé sayêmbara iku iya narayana. Gunêm rukmini dhapur méloakê marang narayana, déné druna bisa mrêdéni sayêmbarané, sida kapriyé yén kalakona didhaupaké. Narayana gumuyu kêkêl krungu pambatangé druna, amargi iku dudu samasthiné. Rukmini dililipur, cêkaké ora bakal kêlakon druna dhaup lan déwi rukmini. Nuli pondhongan,
Gegere para emban lan inya, nedya lapur ing sang nata, yen kaputren keng nabon duratmaka, nyidra kusumaning ayu dewi rukmini.
// jejer nata ing kumbina, diadhep druna, tekane tamu nata ing mandura, puntadewa ing ngamar tak anthi wrekudara, nakula lan sadewa, mung janaka durung katon, eca imbal wacana, kesaru sowaning inya. Geger, bala kurawa lan druna mangsah mlebu kadhaton arep nyekel duratmaka. Nanging bubar mawut dilethukake buta gedhe malihane narayana. Kabeh padha duwe pandak wayen janaka sing dadi duratmaka. Mula tekane janaka banjur didhawuhi nyekel maling aguna. Janaka mlebu ing kadhaton campuh aduprebawa karo narayana. Narayana kasoran arep dibonda. Ngasih asih tinimbang wiring, luwung dipatena. Narayana anyjaluk diobong, karo masrahake subadra sing ana ing pakuwon diborongake purbawasesane janaka. Janaka amituruti. Sawise ngobong narayana, kita kita menyang pakuwone subadra, diiringa kepanakawane.
//adeganing pakuwon subadra diadhen larasati. Gunem: ngarep arep tekane narayana, jebul kang teka janaka sapana kawane. Bareng subadra dilapuri yen narayana manyjing duratmaka, sarta wus kecekel lan dipateni janaka, banget andadekaake ora pirenane, tutur kanthi tatag atanggon netepake janaka wong dosa pati, gengname arageng nama, janaka dipon dadi ladekaake ratu kumbin. Janaka sor prabawa, ngalumpruk tanpa daya, manut miturut asa prentahe subadra.
//adeg ganata kumbina, kanthi kabeh tamu tamune, ngarep arep janaka enggone nyekel duratmaka. Jebul tekane malah bonda, diirid subadra. Subadra milungguh, anyjaluka nadilan dene narayana dipateni janaka. Bareng diterangke yen narayana dadi duratmaka nyidra dewi rukmini, subasaya nesek pamilungguhe, anyjaluk bebeneran, anane narayana nyidra rukmini, rak wis masthi padha tresnane. Wong loro wis padha tresna, yen sing siji dipateni, sijine iya kudu dipateni. Ratu kumbina kemengan ing wardaya, nanging nglenggahi adil lan bener, banyjur dhawuh nimbali rukmini, pati uripe dipasrahake supadra, digepuk diejura, ora bakal dimrinani. Tekane rukmini kanthi narayana. Subadra matur, rukmini ora arep dikapak kapake, kajaba mung dhidaupake karo narayana. Kabeh nayogyani. Kesarugeger ing jaba, tekane raja danawa, soroh amuk murinani wadya bale dipateni janaka. Wrekudara metu ing jaba, nyirnakake raja danawa: tayungban,
//adegan wekasan nata ing kumbina bojana ondrawina, golekana tanyceb kayon,
//mangkono anggone nonton wayang budaya, nganti byar raina tanpa arip tanpa ngantuk tansah seneng tanpa kemba. Sing banget agawe keprananing atine, teka ding wanita kaya subadra, kenyceng santosa milungguh budi adil lan bebeneran,
Budaya Seni Jawa 